Przyszłe

Trwając bez powrotu
Jessica Ostrowicz

Kuratorka: Philine Pahnke  

Udostępnienie wystawy: 16.07.2025, godz.19:00
Czas trwania wystawy: 16.07-28.09.2025

„Tego, co raz się rozpadło, nie uda się już poskładać w całość. Nigdy nie wrócimy do domu, który musieliśmy opuścić. Możemy oglądać się za siebie próbując odtworzyć przeszłość, jednak czas zdążył już uformować wszystkie rzeczy od nowa. Nigdy nie znajdziemy się dwa razy w tym samym momencie.” 

Jessica Ostrowicz, 2025 

Stan w życiu człowieka, kiedy coś ulega rozbiciu, destrukcji lub daje się tylko w niewielkim stopniu naprawić, to jeden z motywów przewodnich brytyjskiej artystki Jessiki Ostrowicz (ur. 1990). W swoich pracach z papieru, instalacjach, rzeźbach czy filmach bada możliwości rekonstrukcji i zadośćuczynienia. Porusza kwestię poczucia przynależności i  tego, czym jest „dom” dla ludzi, którzy go utracili. 

Jessica Ostrowicz dorastała ze świadomością, że część jej rodziny musiała ratować się ucieczką przed pogromami w Europie, a wielu jej krewnych straciło życie w Szoa. Jej babka uciekła z Litwy do Anglii. I dopiero po śmierci dziadka artystka dowiedziała się o jego żydowskim pochodzeniu, o którym on sam nigdy nie mówił za życia. Tadeusz Kazimierz Ostrowicz (1931-1991) urodził się w Polsce, jego rodzina przeszła na katolicyzm, aby w ten sposób uniknąć antysemickich ataków i prześladowań. W 1939 roku zaginął jego ojciec i dopiero po latach okazało się, że jak tysiące innych jeńców wojennych zginął w masowych mordach dokonanych w Katyniu przez NKWD. Mimo młodego wieku Tadeusz działał jako posłaniec w polskim podziemiu. Nigdy nie przestał szukać swojego ojca. Już jako czternastolatek wielokrotnie próbował uciec z Polski. Udało się dopiero za czwartym razem. Uciekł do Francji. Po zakończeniu II wojny światowej, w wieku 16 lat przeniósł się do Anglii. Swoje żydowskie pochodzenie ukrywał równie skrzętnie co gruby plik banknotów za tylną ścianką komody czy skrzynię z zapasami w dużej, zamykanej zawsze na klucz sypialni – był to wyraz nieustannego skrytego lęku przed czymś strasznym, co mogło się powtórzyć w każdym momencie. Jako przedstawicielka trzeciego pokolenia ocalonych Jessica Ostrowicz bada wątki wspomnień i życia po Szoa. Właśnie owo mierzenie się z historią swojej rodziny i ponadpokoleniowymi traumami stanowi centralne wątki jej artystycznej twórczości. 

Praca „Wailing Wall” z 2020 roku przedstawia tysiące ptaków wyciętych w białym pergaminie. Z daleka widać ptaki, jednak dopiero kiedy podejdziemy bliżej dostrzeżemy nacięcia, w które niczym w szczeliny w jerozolimskiej Ścianie Płaczu, można włożyć karteczki z modlitwą. „Cleave” to wyraz niezgłębionej żałoby. Tu technologia odgrywa rolę swego rodzaju protezy – podpory w radzeniu sobie z nieprzeniknioną stratą. Cztery postaci ze stali, wzrostem przypominające członków rodziny artystki, w zdekonstruowanych, wypełnionych kamieniami ubraniach, osuwających się powoli w dół pod wpływem własnego ciężaru, zaczynają lamentować w momencie, gdy tylko w sali rozlegną się głosy rozmowy. Słyszymy wówczas zintegrowane z konstrukcją fajki wodne wykonane z kości i żywicy, które zabierają głos w imieniu tych, których bólu nigdy już nie uda się zgłębić. Jessica Ostrowicz powraca w tych pracach do doświadczeń z własnej biografii i łączy je ze wspomnieniami członków swojej rodziny. W dzieciństwie czytała książkę o rozpaczającym chłopcu, który nie ustawał w poszukiwaniu drogi do swojego zmarłego ojca. Tę historię ożywia rzeźba jej autorstwa o nazwie „Get to Heaven”. Znajduje w niej wy z tamto dziecinne wyobrażenie – oto koszula i znajdujące się na niej ziarna łzawicy ogrodowej, zwanej łzami Hioba, przywabią ptaki, które pochwycą je w dziobyi w ten sposób uniosą dziecko do nieba, aby mogło tam ponownie spotkać się z ojcem.  

Philine Pahnke

_____________________

▪ Organizator: OP ENHEIM, VOP, KUNSTHAUS DAHLEM
▪ Mecenas Honorowy: WOMAK
▪ Partnerzy: SDZLEGAL Schindhelm, Freundeskreis Kunsthaus Dahlem, Axel Springer Stiftung, OPEN Reklama Oksana Solnik Krzyżanowska, Heinle, Wischer und Partner Architekci, KEIM
▪ Patroni medialni: SZUM, MINT Magazine, TVP Kultura, NN6T, Rynekisztuka.pl, Format Pismo Artystyczne, Radio Wrocław Kultura, Well.pl, Miej Miejsce, Artinfo.pl