Hubert Czerepok
Wszystko jest ciemnością

Kuratorka: Iwona Bigos
20.12.2016 – 15.02.2017

OP ENHEIM to dom otwartości i respektu zbudowany na fundamentach niezakłamanej historii i odpowiedzialności za przyszłość. Jego siedzibą jest obecnie restaurowana barokowa kamienica przy placu Solnym. Na czas trwania prac przebudowy budynku, OP ENHEIM zaplanował dla wrocławskiej publiczności kilka pokazów dzieł znanych polskich artystów. Wszyscy zaproszeni do projektu twórcy, badając lokalną historię, komentować będą globalną teraźniejszość. W kontekście kamienicy Oppenheimów jest to również – a może przede wszystkim – historia wrocławskich Żydów, którzy przez stulecia współtworzyli Wrocław.

Projekt pamięć przyszłości to zarówno odkrywanie – często celowo – zapomnianych faktów historycznych jak i stawianie pytań o związki władzy, religii i przemocy. Nawiązując do chrześcijańskiej tradycji pojednania i rozejmów bożonarodzeniowych, oraz posługując się symbolem gwiazdy Betlejemskiej i gwiazdy Dawida, OP ENHEIM dobitnie wypowiada NIE przeciwko rasizmowi, wykluczeniu, nietolerancji, przekłamywaniu historii i powtarzaniu błędów.
Praca Huberta Czerepoka „Wszystko jest ciemnością” przedstawia dwie połączone ze sobą gwiazdy – Betlejemską i Dawida. Ten znany, obecnie mieszkający we Wrocławiu artysta, w swojej twórczości często posługuje się znanymi symbolami, które używa w nietradycyjnych kontekstach dzięki czemu nadaje im nowe treści i jednocześnie stawia pytania o związki między władzą, przemocą i religią. Przewrotny tytuł tej pracy, w kontekście świecących ciał niebieskich, nadaje równocześnie nową interpretację znanym symbolom religijnym.

„Wszystko jest ciemnością” to w pierwszej odsłonie Gwiazda Betlejemska w formie komety. Wraz z szopką i podążającymi za prawdą Mędrcami jest jednym z najczęstszych motywów chrześcijańskiej ikonografii. Jednak Gwiazda Betlejemska jest nie tylko symbolem Bożego Narodzenia, ale także dążenia do wiedzy, pojednania różnych kultur oraz zwycięstwa dobra i mądrości nad złem.

Praca Czerepoka w drugiej odsłonie objawia się jako Gwiazda Dawida, zwana też Tarczą Dawida czy Gwiazdą Syjonu, która dla wyznawców judaizmu ma podobne znaczenie jak Gwiazda Betlejemska dla religii chrześcijańskiej. Utworzony z dwóch splecionych trójkątów równobocznych heksagram jest symbolem wykorzystywanym od bardzo dawna, przede wszystkim jako wyobrażenie harmonii, na którą składają się przeciwstawne siły m.in czynnik męski i żeński, niebiański i ludzki. Warto przypomnieć, że jako ornament lub znak magiczny symbol ten był używany przez religie chrześcijańską, muzułmańską i żydowską. Obecnie Gwiazda Dawida jest najbardziej powszechnym i uniwersalnym symbolem judaizmu i żydowskiej tożsamości. Od 1897 jest ona godłem syjonizmu a od 1948 roku występuje jako element centralny flagi Izraela.

W swojej pracy Czerepok łączy te dwa naładowane treścią symbole, tworząc z nich wspólny, przechodzący z jednego w drugi obiekt. Umieszczenie jej na fasadzie kamienicy Oppenheimów, w przeszłość której wpisana jest tragiczna historia wrocławskich Żydów, podkreśla fakt nierozerwalnego i pełnego napięć powiązania religii chrześcijańskiej z judaizmem. Nie możemy zapomnieć, że ów naładowany pozytywnymi treściami heksagram jest również żółtą Gwiazdą Dawida – symbolem Holokaustu.

Nałożenie tak wyraźnych symboli na siebie to gra artysty z wiedzą oraz ze świadomą i podświadomą pamięcią odbiorcy. Rezygnacja z użycia tradycyjnej techniki neonu na rzecz węża ledowego, do kilku lat ulubionego materiału producentów bożonarodzeniowych świecidełek, nadaje pracy Czerepoka dodatkowo lekkości i ironii. Lecz jej finezyjność i prostota jest pozorna: kometa od zarania dziejów zawsze rozumiana była jako zapowiedź zmian, ale niekoniecznie tych dobrych. W kontekście współczesnych wydarzeń nie napawający optymizmem tytuł pracy „Wszystko jest ciemnością” stawia pod znakiem zapytania humanistyczną i idealistyczną wymowę wspólnego podążania za Gwiazdą Betlejemską w poszukiwaniu prawdy, wiedzy, równości i tolerancji.

Projekt na fasadzie kamienicy Oppenheimów można było oglądać od 20 grudnia 2016 do 15 lutego 2017.

Hubert Czerepok, Wszystko jest ciemnością / Everything is Darkness, 2007, instalacja site specific, wąż ledowy, aluminium, ca. 362 cm, fot. Paweł Jakubek, © Hubert Czerepok, dzięki uprzejmości OP ENHEIM