Rok 2024 dobiegł końca, nadszedł zatem czas na szybkie podsumowanie!

Zakończenie roku 2024 już za chwilę. Ostatnie miesiące były dla naszego zespołu czasem pełnym rozwoju, inspiracji i niezapomnianych doświadczeń. Przygotowując dla Was program wydarzeń, mieliśmy okazję do nawiązania obfitujących w wiedzę kooperacji. Dużo się nauczyliśmy i otworzyło się przed nami wiele nowych możliwości. Niezmiernie doceniamy i dziękujemy za otrzymywane wsparcie, dobre słowa, ogrom życzliwości i otwartość na prezentowane przez nas projekty. Jesteśmy wdzięczni, że mogliśmy wspólnie z Wami przeżywać kolejny rok pełen niepowtarzalnych chwil, celebrując razem dobrą sztukę i kulturę.

Pomimo przeciwności i wyzwań, które napotkaliśmy podczas realizacji naszych planów, cieszymy się z każdego osiągniętego sukcesu. Udało nam się zorganizować łącznie 57 wydarzeń, w tym m.in. 4 wystawy, 1 pełen program mentorski OP_YOUNG, 3 koncerty, 4 spotkania literackie, 1 wspólny wyjazd w ramach OP_TOURS na Gallery Weekend Berlin, 18 oprowadzań po wystawach, 2 spotkania performatywne, 2 wydarzenia w Tarczynie, 2 pobyty rezydencyjne dla artystek, konferencję naukową, ceremonię wmurowania kamieni pamięci, a także galę wręczenia nagród konkursu „Zabytek – nie zapomnij! Denkmal – denk mal dran!”.

Nieprzerwanie realizowaliśmy programy OP_YOUNG i OP_FRIENDS, a także projekt OP_WALKS, dzięki któremu odbyliśmy wspólnie 7 spacerów do 8 miejsc. Kontynuowaliśmy działalność Fundacji FLOWLAND i Kuratorium OP ENHEIM, otwierając się na nowe idee i pomysły. Poza tym pielęgnowaliśmy pamięć o uznanej niemieckiej artystce, Inge Mahn, która w ubiegłym roku powierzyła nam opiekę nad swoją artystyczną misją.

Jesteśmy niezwykle wdzięczni, że byliście z nami i uczestniczyliście w organizowanych przez nas wydarzeniach. Łącznie stacjonarnie i cyfrowo odwiedziło nas ponad 7 tys. osób!

CZTERY DUŻE WYSTAWY W OP ENHEIM

Rok 2024 to okres, w którym zorganizowaliśmy cztery wystawy. Ponadto, do 14 stycznia trwała jeszcze przygotowana wspólnie z Sammlung Hoffmann i Schenkung Sammlung Hoffmann. ekspozycja pt. „THIRD SKIN”. Tytuł nawiązywał do wypowiedzi kolekcjonerki, Eriki Hoffmann-Koenige, która opisała kiedyś ubrania jako drugą skórę, a swoją kolekcję sztuki, jako „trzecią skórę”. Możliwość pracy ze Staatliche Kunstsammlungen Dresden oraz Sammlung Hoffmann była dla nas prawdziwym zaszczytem, a dzięki tej kooperacji w Galerii OP ENHEIM gościły dzieła Nobuyoshi Arakiego, Jeana-Michela Basquiata, Vanessy Beecroft, Madeleine Berkhemer, Monici Bonvicini, Felixa Droese, Felixa Gonzaleza-Torresa, Silvi Kolbowski, Thomasa Lochera, Charlotte Moorman, Chloe Piene, Pipilotti Rist i Lawrence Weinera.

Na początku marca odbył się wernisaż wystawy pt. „Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy”. Ekspozycja stanowiła podsumowanie czwartej edycji programu mentorskiego OP_YOUNG. Tym razem prezentowaliśmy twórczość Katarzyny Bogusz, Marcina Derdy, Klaudii Kasperskiej i Ali Savashevich. Wystawa, na którą składały się obiekty wypracowane podczas kilkumiesięcznej pracy projektowej w OP ENHEIM, zgromadziła 620 widzów.

Końcówkę maja przywitaliśmy wernisażem kolejnej wystawy pt. „Odkładając rzeczy na miejsce. Żydowscy Breslauerzy i ich przedmioty”. Była to pierwsza ekspozycja o tematyce historycznej, którą prezentowaliśmy w przestrzeni naszej Galerii. Dzięki współpracy z Fundacją Urban Memory, ponad 100 eksponatów zostało nam użyczonych z prywatnych zbiorów rodzin, będących potomkami żydowskich mieszkańców przedwojennego Brelsau. Wystawa objęła okres od XVIII wieku do dziś i towarzyszyła jej praca z nurtu „site specific” artystki, Anny Schapiro. Był to dla nas szczególny projekt, stanowiący kulminację działań o charakterze pamięciowym. Ekspozycję trwającą do końca września odwiedziły niemal 2300 osoby!

Z nadejściem jesieni otworzyliśmy niezwykle ważną dla nas i długo wyczekiwaną wystawę pt. „Common Threads”, która została przygotowana wspólnie z Galerie Volker Diehl z Berlina. Tematyka kilkudziesięciu prac pochodzących w prywatnych kolekcji, zwracała uwagę na „wspólne wątki” w sztuce włókna. Prezentowaliśmy tkaniny artystyczne zarówno polskich twórców i twórczyń – Zofii Butrymowicz, Jolanty Owidzkiej, Wojciecha Sadleya i Małgorzaty Żerwe – jak i pochodzących z Rumunii – Ritzi i Petera Jacobich, Klary Biro Jeczy i Magdy Ziman oraz niemieckiej twórczyni Christy Jeitner. Wydarzenie trwające tylko przez miesiąc przyciągnęło ponad 660 osób.

Ostatnia wystawa jaką przygotowaliśmy zatytułowana „Excellent!” prezentuje prace cenionego artysty wizualnego, rzeźbiarza i rysownika, a także autora instalacji i filmów eksperymentalnych – Olafa Brzeskiego. Jak sam mówi: „w tej opowieści splatają się wątki zwierzęco-ludzkie i domowo-kosmiczne. Obiekty, rzeźby, instalacje, rysunki — rzeczy wielkie zestawione z drobnymi”. Wystawa, ułożona linearnie niczym film, opowiada historię lwa, który uciekł z klatki w poszukiwaniu wolności. W dzień wernisażu 10 grudnia Brzeski otrzymał Wrocławską Nagrodę Artystyczną. Serdecznie gratulujemy!

Pomimo okresu świątecznego i zamknięcia Galerii od 23 grudnia, wystawę odwiedziło niemal 340 osób. W tak krótkim czasie udało nam się też przeprowadzić kilka oprowadzań, zarówno z artystą, jak i osobami zaangażowanymi w powstawanie projektu. Ekspozycja sfinansowana przez Unię Europejską NextGenerationEU i ze środków Gminy Wrocław jest dostępna do 11 marca 2025 roku.

WSPÓLNE WYJAZDY I SPACERY – RAZEM RAŹNIEJ

W roku 2024 kontynuowaliśmy nasze działania w ramach programu OP_WALKS, dzięki któremu mogliśmy wspólnie spacerować, oglądając wybrane wystawy w galeriach i muzeach. Spotkaliśmy się 7 razy, a w trakcie przechadzek odwiedziliśmy 8 różnych miejsc we Wrocławiu. Jeden ze spacerów organizowaliśmy wspólnie z Festiwalem SIMCHA, którego byliśmy partnerem.

Poza tym nasz wyjazd na Berlin Gallery Weekend w ramach programu OP_TOURS cieszył się ogromnym zainteresowaniem. Odwiedziliśmy wspólnie ponad 30 galerii sztuki, gdzie mieliśmy okazję wysłuchać fascynujących oprowadzań – kuratorzy, artyści i galerzyści przyjęli nas z niezwykłą życzliwością. Kolejny wyjazd odbędzie się już w maju 2025 roku.

NASZE KONKURSY I PROGRAMY WSPIERAJĄCE

Nieprzerwanie realizowaliśmy zainaugurowany w 2020 roku program OP_YOUNG, który powstał z inicjatywy naszej ówczesnej dyrektor, Kamy Wróbel. Przedsięwzięcie wspomaga i aktywizuje lokalne środowisko twórcze, wspierając młodych artystów i artystki. Oprócz nagrody finansowej, laureaci i laureatki biorą udział w programie mentoringowym, a także mają możliwość odbycia rezydencji artystycznej i realizacji wystawy podsumowującej.

Kolejna ekspozycja pt. „Rób to, czego sobie życzysz” prezentująca prace nagrodzonych twórczyń, zaplanowana jest na początek kwietnia 2025 roku. W przestrzeni galerii OP ENHEIM spotkają się – Aida Małgorzata Duda, Angelika Stefaniak, Aleksandra Błach i Katarzyna Banasiak. Dodatkowo, przyznaliśmy nagrodę pozaregulaminową Grand Prix w postaci wystawy indywidualnej w 2025 roku dla Mateusza Gromadzkiego.

Podobnie jak w poprzednich latach, mecenatem objęła nas berlińska kancelaria adwokacka i notarialna GENTZ, a w 2024 roku projekt został dofinansowany ze środków Samorządu Województwa Dolnośląskiego, za co serdecznie dziękujemy!

EKOLOGIA, HISTORIA I STOLPERSTEINE

Długo wyczekiwana ceremonia wmurowania kamieni pamięci przed wejściem głównym do OP ENHEIM miała miejsce 19 lutego 2024 roku. Stolpersteine zostały stworzone dla Olgi, Hilde, Waltera i Steffi Herz, których życie toczyło się przed wojną w naszej kamienicy. Wydarzenie organizowane wspólnie z Fundacją Urban Memory stanowiło część projektu „Z sercem do historii – śladami rodziny Herz”.

W marcu dzięki współpracy z Dolnośląskim Laboratorium Kultury przy Ośrodku Kultury i Sztuki we Wrocławiu ponownie spotkaliśmy się z grupą „Opiekunów (nie)pamięci”, na którym dowiedzieliśmy się, co robią pasjonaci zaangażowani w przywracanie szacunku starym, zaniedbanym cmentarzom na Dolnym Śląsku i w innych regionach.

Poza tym, w czerwcu byliśmy gospodarzem konferencji naukowej pt. „Odpowiednie dać rzeczy słowo. Przedmioty w perspektywie pojałtańskiej”, organizowanej wspólnie z Fundacją Urban Memory, Uniwersytetem Wrocławskim, Polish Memory Studies Group oraz wrocławskim oddziałem Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.

Cieszymy się, że świadomość historyczną możemy budować także poprzez nasze gospodarstwo w Tarczynie, które jest przestrzenią otwartą na różne kultury. W 2022 roku powołaliśmy Fundację FLOWLAND, której działania dedykowane ochronie niematerialnego dziedzictwa nieprzerwanie kontynuujemy. Z radością możemy poinformować, że w tym roku Tarczyn został włączony do projektu Planu Ochrony Parku Krajobrazowego Doliny Bobru. Ochroną objęto układ ruralistyczny wsi, rozplanowanie łąk i pastwisk oraz gruntów ornych, obszary zadrzewione, w tym odtwarzane drzewa owocowe.

Niestety tegoroczna, ósma edycja pikniku artystycznego FLOWLAND zaplanowana na wrzesień, z ogromnym smutkiem została odwołana z powodu zagrożenia powodziowego w rejonie. Spotkaliśmy się za to w kameralnym gronie, aby celebrować otwarcie Atelier Eveliny Wojtowicz w Domu nr 13. Dodatkowo, rezydentka Tarczyna, poetka Saskia Warzecha, podzieliła się fragmentem swojej najnowszej książki. Gościliśmy także zespół Kulturzug (Pociągu do kultury).

Rozmowa na temat ratowania zabytków na Dolnym Śląsku, prowadzona przez Marka Sztarka z Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu, która pierwotnie planowana była jako wydarzenie towarzyszące piknikowi artystycznemu, odbyła się 13 grudnia. Po dyskusji wysłuchaliśmy koncertu z cyklu „Z jazzem przez Polskę” w wykonaniu Tomasza Wendta.

Ponadto, w tym roku przeprowadziliśmy odbywający się co dwa lata, polsko-niemiecki konkurs „Zabytek – nie zapomnij! Denkmal – denk mal dran!”. Projekt ten powstał z zamiłowania do ochrony zabytków i wspierania ich długotrwałej ochrony. Konkurs organizowany jest przez Stowarzyszenie na Rzecz Pielęgnowania Sztuki i Kultury Śląska (VSK) i Fundację OP ENHEIM we współpracy z Niemiecko-Polską Fundacją Ochrony Zabytków Kultury. 17 listopada w przestrzeni Salonu Herz odbyła się również uroczysta gala wręczenia nagród. Renata i Mariusz Skrzyniarz (Willa pod Bukiem, Złoty Stok) otrzymali I Nagrodę, natomiast II Nagrodę ex aequo – Luiza i Jarek Skrzyniarz (Dom przysłupowy Wolimierz) i Hanna Szudzińska i Michał Nocoń (Renowacja domu Stara Łomnica).

SPOTKANIA, DEBATY I ROZMOWY

Ostatnie dwanaście miesięcy wypełnione było spotkaniami, debatami i oprowadzaniami po wystawach. 13 stycznia w Salonie Herz odbyło się spotkanie autorskie z Aleksandrą Kubiak, Wojciechem Kozłowskim, Markiem Wasilewskim i Anną Łazar. Wydarzenie związane było z promocją książki pt. „Aleksandra Kubiak. Zrobię serce / I’ll Make a Heart”. Pod koniec lutego, wspólnie z Fundacją Skene zorganizowaliśmy spotkanie autorskie, którego partnerem był Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu. Dyskutowaliśmy o książce Petra Manteuffla „Der Mann, der die Frauen-Europameisterschaft gewann” („Zwycięzca kobiecych mistrzostw Europy”). W listopadzie odbyło się spotkanie autorskie z niemiecką pisarką Ulrike Draesner, które poprowadził Erik Schilling. Autorka opowiedziała o swoich powieściach, których akcja rozgrywa się na Śląsku i Bawarii. Wydarzenie towarzyszyło warsztatom organizowanym przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.

W grudniu wysłuchaliśmy rozmowy Anny Stryszewskiej-Słońskiej i Floriana Mausbacha na temat historii i możliwości rekonstrukcji zaprojektowanej przez Ludwiga Miesa van der Rohe, Willi Wolfa w Gubinie. Spotkanie moderowane przez Karolinę Jarę, odbyło się dzięki współpracy z MIASTOmovie i heinlewischer we Wrocławiu, Muzeum Architektury we Wrocławiu oraz Konsulatem Generalnym Republiki Federalnej Niemiec. Natomiast chwilę przed Świętami Bożego Narodzenia, spotkaliśmy się w Salonie Herz, aby wysłuchać przedpremierowych fragmentów publikacji o niemieckiej artystce Inge Mahn pt. „Zupa, chleb i wino”. Rok temu, tuż po śmierci rzeźbiarki, pisarka Claudia Kühn oraz fotografka Anna Orłowska odwiedziły miejsca i spotkały się z ludźmi, z którymi była ona związana. Projekt został dofinansowany przez Kancelarię Senatu.

W naszej przestrzeni, jak co roku, nie mogło zabraknąć muzyki. Podczas dni otwartych OP ENHEIM w Salonie Herz odbył się koncert w ramach jubileuszowego 10. sezonu festiwalu Krzyżowa-Music. Viviane Hagner (skrzypce), Nathan Meltzer (skrzypce), Piotr Szumieł (altówka) i Alexey Stadler (wiolonczela) wykonali „Inwencje Dwugłosowe” (BWV 772-786) Johanna Sebastiana Bacha, „Bukoliki” (1952) Witolda Lutosławskiego, „Duety na tematy ludowe” (1945) Grażyny Bacewicz oraz Kwartet Smyczkowy Nr. 3 „Kartki z nienapisanego dziennika” (2008) Krzysztofa Pendereckiego. Dodatkowo, w listopadzie, podczas gali wręczenia nagród konkursu „Zabytek – nie zapomnij! / Denkmal – denk mal dran!” wysłuchaliśmy koncertu Julii Karpety, która wykonała dzieła Marina Marais na violi da gamba.

W 2024 roku kontynuowaliśmy realizację wydarzeń z cyklu OP_TALKS. W marcu odbyło się oprowadzanie kuratorskie z Kamą Wróbel po wystawie „Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy”. Poza tym, artystki i artysta prezentujący swoje prace w ramach wspomnianej ekspozycji, przygotowali indywidualne wydarzenia towarzyszące. Marcin Derda zaprezentował działanie performatywne pt. „Przeciąganie struny”, podczas którego wprowadził widzów w przestrzeń relacji i dźwięku.

12 kwietnia Klaudia Kasperska opowiadała o swojej praktyce artystycznej skupionej na medium światła, a tydzień później Katarzyna Bogusz poprowadziła spotkanie na temat stosowanych przez siebie materiałów oraz ich szerszej perspektywy kulturowej. 23 kwietnia Ala Savashevich opowiadała o wyzwaniach z jakimi mierzą się osoby stawiające pierwsze kroki w świecie sztuki oraz o tym jakie praktyki są uważane za „dobre” i godne polecenia. Kilka miesięcy później artystka otrzymała nominację do Paszportów Polityki w kategorii sztuki wizualne. Serdecznie gratulujemy tego wyróżnienia!

W kwietniu, we współpracy z Fundacją Bente Kahan, zaprosiliśmy Was na otwartą debatę, podczas której zaprezentowaliśmy pomysły na zagospodarowanie odkrytych przestrzeni średniowiecznej synagogi przy ul. Szewskiej 49 (Instytut Historyczny UWr). Wydarzenie miało charakter hybrydowy: odbyło się w siedzibie OP ENHEIM oraz było transmitowane online.

29 maja w dzień otwarcia wystawy „Odkładając rzeczy na miejsce. Żydowscy Breslauerzy i ich przedmioty” organizowanej wspólnie z Fundacją Urban Memory, odbyło się spotkanie z potomkami żydowskich Breslauerów, obecnie mieszkających m.in. w Belgii, Holandii, Niemczech, Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych. Goście, którzy przybyli do Wrocławia z okazji otwarcia wystawy, podzielili się z nami osobistymi historiami i wspomnieniami swoich przodków – mieszkańców przedwojennego Breslau.

Dodatkowo odbyło się łącznie 7 oprowadzań po ekspozycji, w tym oprowadzania tematyczne pt. „Życie codzienne, kultura mieszczańska i życie religijne żydowskich Breslauerów” i „Słowo pisane oraz obrzędy religijne w kulturze żydowskiej”. Wystawie towarzyszyło spotkanie pt. „OP_TALKS | Sztuka i aktywizm”, podczas którego wraz z Anną Schapiro, Karoliną Freino i Justyną Oleksy zastanawialiśmy się nad tym, w jaki sposób sztuka bywa i może być wykorzystywana w działaniach badawczych i aktywistycznych. Rozmowę poprowadziła Magda Rubenfeld Koralewska ze Stowarzyszenia FestivALT.

Kolejnym wydarzeniem było spotkanie dotyczące biżuterii jako nośnika pamięci, którego punktami wyjścia stały się srebrna tiara i broszka, będące częścią ekspozycji. O różnym zastosowaniu i patrzeniu na biżuterię rozmawiały Justyna Teodorczyk, Anna Wiszniewska i Dominika Kuźniar. Finisaż wystawy uświetnił „Performans Teatru Czterech | Prawdopodobnie nigdy się już nie zobaczymy. Pakowanie I”, który transmitowaliśmy także online, gdzie zobaczyło go ponad 1600 osób. Wydarzenie było aktem symbolicznego pakowania, rozpoczynającego kolejny etap wędrówki przedmiotów.

Jesienią, w ramach wystawy „Common Threads” zorganizowaliśmy oprowadzanie z artystką Małgorzatą Żerwe oraz spotkanie o głównych i pobocznych wątkach tkanin artystycznych, podczas którego wysłuchaliśmy rozmowy Marty Kowalewskiej, Małgorzaty Żerwe i Iwony Bigos. Wystawę zakończyliśmy oprowadzaniem kuratorskim z Claudią Kudinovą.

W naszych działaniach wspierały nas autorytety życia publicznego, przedstawiciele świata sztuki i biznesu oraz filantropi i filantropki, którzy tworzą skład powołanego w 2022 roku Kuratorium OP ENHEIM. Ciągle rozwijane jest także Towarzystwo Przyjaciół OP ENHEIM – OP_FRIENDS, do którego zapraszamy wszystkie osoby pragnące wspierać kulturę i sztukę. Możecie dołączyć do naszego grona za pomocą formularza, który znajduje się tu >> LINK <<.

W 2024 roku podatnicy po raz pierwszy mogli wesprzeć naszą Fundację, przekazując 1,5% swojego podatku PIT. Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy zdecydowali się na ten krok, pomagając nam w realizacji wielu wymagających projektów. A tych z Was, którzy chcieliby nas wesprzeć, z przyjemnością informujemy, że proces ten jest niezwykle prosty. Podczas rozliczania podatku PIT wystarczy wpisać numer KRS Fundacji: 0000749071 oraz określić wielkość przekazywanej kwoty.

LICZBY?

Podsumowując, podczas 57 tegorocznych wydarzeń gościliśmy ponad 5,5 tysiąca osób, a w naszych działaniach w sieci uczestniczyło ponad 1600 osób! Realizacja naszych działań nie byłaby możliwa bez wsparcia mecenasów i partnerów – firmy WOMAK Holding, GENTZ, Nedcon Silesia, KEIM, CHORS i SDZLEGAL Schindhelm International i OPEN REKLAMA Oksana Solnik-Krzyżanowska. Podziękowania za współpracę składamy naszym grantodawcom, przyjaciołom i darczyńcom, a także wszystkim Członkom i Członkiniom należącym do Towarzystwa Przyjaciół OP_ENHEIM.

Wyrazy wdzięczności należą się także wszystkim niesamowicie utalentowanym osobom zaangażowanym w realizację naszych wydarzeń – artystkom i artystom, koordynatorom i koordynatorkom, producentom i producentkom, ekipie technicznej, filmowej, fotografom i fotografkom, obsłudze widowni, projektantom i projektantkom. To dzięki Wam możemy wcielać nowe pomysły i idee w rzeczywistość. A w końcu dziękujemy naszej publiczności – za wsparcie, rozmowy, dobre słowa i za to, że byliście z nami. Z radością możemy zapewnić, że już szykujemy kolejne wydarzenia, o których dowiecie się niebawem.

Raport roczny będzie do pobrania wkrótce.

Do zobaczenia w 2025 roku!
Team OP ENHEIM